Nevşehir’in Coğrafi İşaretli Ürünleri

S.N

ÜRÜNLER

Tescil Sahibi

Tescil Tarihi

1

Nevşehir Kabak Çekirdeği

Ticaret Borsası

11.02.2019

2

Avanos Çömleği

Avanos Belediyesi

25.12.2017

3

Nevşehir Simidi

Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği

08.07.2020 

4

Nevşehir Testi Kebabı

Ticaret ve Sanayi Odası

16.08.2021

5

Derinkuyu Fasulyesi

Derinkuyu Kaymakamlığı

22.11.2021

6

Kaymaklı Çöreği

Kaymaklı Belediyesi

10.01.2022

7

Kaymaklı Kaymağı

Kaymaklı Belediyesi

21.04.2022

Kaymaklı Kaymağı

Kaymaklı Kuru Kaymağı; tereyağı kıvamında, protein ve yağ oranı yüksek, gözenekli, kuru, hafif, sert ve yarım ay görünümünde olan ve inek sütü kullanılarak üretilen kaymaktır.

Kaymaklı Kuru Kaymağın üretiminde, coğrafi sınırda beslenen ineklerden elde edilen sütler kullanılır. Sağılan sütler gıda ile temasa uygun kaplarda toplandıktan sonra beyaz ve ince bir tülbentle süzülür. Sütü kaynatmak için; tandır evi olarak isimlendirilen ve yere gömülü olan tandır kullanılır. Tandır evi 60 cm derinlik ve 62 cm çapında olup tavanında ve güney cephesinde penceresi bulunur, tek göz odalıdır.

Kaymaklı Çöreği

Haşlanmış patates buğday unu yaş maya tuz ve su kullanılarak hazırlanan hamurun üzerine sulandırılmış yoğurt sürülerek pişirilen çörektir. Yaklaşık 350-400 gram ağırlığında ve daire şeklindedir kaymaklı çöreği saman ile yakılan 2 bölmeli fırında ve delikli taş üzerinde pişirilir.

Nevşehir Testi Kebabı

Nevşehir’de, tescilli Avanos Çömleğinde hazırlanan coğrafi işaretli bir yemektir. Rivayete göre Kapadokya bölgesinden geçen bir kervan fakir bir ailenin evinde konaklamak zorunda kalmıştır. Evin hanımı misafirperverliğini göstermek için bir tane kuzuyu keser. Evde bulunan geniş bir testiye sebzelerle beraber koyar, tandırda pişirir ve misafirlere ikram eder. Misafirler bu lezzeti çok sever ve testinin yemeklerin pişirilmesinde kullanımı, böylelikle yaygınlaşmıştır. 

Avanos ili çanak ve çömlek yapımında önemli bir merkezdir. Avanos Çömleği coğrafi işaret almış, tescilli bir üründür. Avanosta çömlek üretimi yapılan atölyeler aynı zamanda depolama, sergileme, ulusal-uluslararası pazarlara yapılan toptan ve perakende satışların yapıldığı mekânlardır. Hem çömlek üretiminin geleneksel yöntemlerle devam ettirildiği hem de sergi ve satışın yapıldığı bu ev atölyelerinin farklı bir yere taşınmasına gerek duyulmamış, fiziksel özgünlüğü turistik bir değer olarak korunmuştur. Çömleğin kullanıldığı bir alan ise yemeklerin hazırlanması ve servisidir. Ağ pakla, güveçte tandır çorbası ve testi kebabı çömleğin en sık kullanıldığı yemeklerdir.

Nevşehir-Avanos Testi kebabının ilk hazırlanışı rivayete göre şu şekildedir: İpek ve baharat yolu üzerinde bulunan Kapadokya bölgesinden geçen bir kervan fakir bir ailenin evinde konaklamak zorunda kalmıştır. Evin hanımı misafirperverliğini göstermek ve onları güzel ağırlamak için, bir tane olan kuzuyu keser. Evde bulunan geniş bir testiye sebzelerle beraber koyar, tandırda pişirir ve misafirlere ikram eder. Misafirler bu lezzeti çok sever ve testinin yemek pişirilmesinde kullanılması böylece yayılmıştır.

Nevşehir Simidi

Nevşehir Simidi, üretim metodu ve dış görünüşü klasik simitten farklı olan, ilin ismi ile özdeşleşmiş bir unlu mamuldür. Kenarları yuvarlak hatlı olup dikdörtgen şeklindedir. Hamurun mayalandırılmasında Nevşehir ilinin ustalarının hazırladığı doğal günlük nohut mayası kullanılır. Şeker eklenmemesine rağmen tatlıdır. Nevşehir Simidi 7 ila 10 güne kadar bayatlamadan tazeliğini koruyabilir. 

Avanos Çömleği

Ülkemizde Nevşehir iline bağlı Avanos ilçesi; çömlekçilik denilince akla gelen ilk yerlerdendir. Göreme ve Ürgüp gibi turistik yörelere yakın olmasının yanı sıra hammadde kaynaklarının ilçede bulunuyor olması Avanos’ta çömlekçiliğin çok gelişmiş olmasının sebeplerindendir. “Çömlek” adı yaygın olarak toprak tencereler için
kullanılsa da, coğrafi işaret kapsamında kilden yapılmış her türlü ürünü belirtmektedir.
Nevşehir’de Neolitik Çağ’dan itibaren devam eden çanak çömlek yapımı, Avanos bölgesinde yaygınlık göstermektedir. Yapılan çanak çömlekler bugün olduğu gibi olasılıkla İlk Tunç Çağ’da da Avanos’un dağlarından ve Kızılırmak’ın eski yataklarından elde edilmekteydi. İlk yapılan çömleklerin sargı-dolama yöntemiyle elde biçimlendirildiği bilinmektedir. Fırınlama için de açık ateş kullanılmıştır. İlk Tunç çağının sonlarına doğru çömlekçi çarkı bulununca, çömlekler artık çarkta yapılmaya başlanmıştır. Çark yapımı çanak çömlek örneklerine
Hacıbektaş ilçesinde yoğun olarak rastlanmaktadır. 

Derinkuyu Kuru Fasulyesi

Yemeklik tane baklagiller arasında yer alan Derinkuyu Kuru Fasulyesi; Latince tür adı Phaseolus vulgaris  L. olan fasulyelerden üretilir. Bitki yapısı bakımından saçak köklü ve bodur sayılabilecek fasulye grubundadır.

Derinkuyu Kuru Fasulyesi; Nevşehir ilinin Derinkuyu ilçesinde uzun yıllardır üretilir ve özellikle tüketicileri tarafından bölgede lezzeti ve kısa sürede pişmesi ile bilinir. Derinkuyu Kuru Fasulyesi; ortalama 20 dakika gibi kısa bir sürede pişmesi ve bununla birlikte pişerken dağılmaması nedeni ile tüketicileri tarafından tercih edilen bir tarım üründür.

Derinkuyu ilçesi; Erciyes Dağı, Hasan Dağı ve Melendiz Dağları arasında kalan, volkanik çanak şeklindeki Misli Ovasının içerisinde yer alır. İlçenin toprak yapısı; kumlu-tınlı, killi ve volkanik kökenli olup, su geçirgenliği yüksek, mineral madde yönünden zengindir. Ürünün yetiştiriciliği açısından istenilen sıcak ve karasal iklim koşullarına sahiptir.

Nevşehir Kabak Çekirdeği

Kabak, Cucurbita familyasına ait tek yıllık bir bitkidir ve kabak çekirdeği, bitkinin meyvesinde oluşan çekirdeklerin çıkarılmasıyla elde edilir. Nevşehir ilinin tüm ilçe köy ve kasabalarında yetiştirilmektedir.
Bölgedeki çiftçiler yıllardır atıştırmalık olarak kabak yetiştiriyor. Uygun toprak yapısı ve uzun yıllardır kışın çerez tüketme alışkanlığı nedeniyle üretim devam etmekte ve hızla artmaktadır.